Κριτική

Όλοι έχουμε βρεθεί στο στόχαστρο της κριτικής. Μερικές φορές νιώσαμε ότι ήταν εποικοδομητική, ενώ άλλες άδικη, ή ότι, αν και δικαιολογημένη, ασκήθηκε με επιθετικό και προσβλητικό τρόπο. Μερικές φορές, η κριτική είναι έγκυρη και ασκείται προς όφελός μας, ενώ άλλες φορές είναι τελείως εσφαλμένη, υπερβολική και έχει τη μορφή προσβολής ή επίθεσης.  Όταν δεχόμαστε κριτική, νιώθουμε ότι φταίμε εμείς ή προκαλέσαμε κάποιο πρόβλημα, ιδιαίτερα όταν είναι υπερβολική. Η κριτική όμως μπορεί να αποβεί χρήσιμη, όταν ασκείται καλοπροαίρετα και με σεβασμό. Μέσα από μια τέτοια κριτική μαθαίνουμε πράγματα που μπορούν να μας βοηθήσουν να βελτιωθούμε ως άτομα. Αν στο παρελθόν βιώσαμε την κριτική σαν απόρριψη, μπορεί να προκύψει το συναίσθημα ότι η κριτική είναι ταυτόσημη με την απόρριψη. Έτσι, όταν δεχόμαστε κριτική, φέρνουμε στο μυαλό μας μόνο αρνητικές σκέψεις. Συνήθως, είναι πιο εύκολο να αντιμετωπίσουμε τη δίκαιη και καλοπροαίρετη κριτική. Επειδή όμως η κριτική δεν ασκείται πάντοτε με αυτό τον τρόπο, θα πρέπει να μάθουμε να την αντιμετωπίζουμε με όποιο τρόπο κι αν εκφράζεται. Ακόμη κι όταν εκφράζεται καλοπροαίρετα, μπορεί να νιώσουμε άσχημα, καθώς δεν είναι πάντα εύκολο να αποδεχτούμε ότι ενεργήσαμε λάθος.

ΣΚΟΠΟΣ:

• Η εποικοδομητική αντιμετώπιση της κριτικής, ώστε να μη νιώθουμε θιγμένοι και προσβεβλημένοι.
• Η αντιμετώπιση της άδικης κριτικής και των περιπτώσεων υποτίμησης.
• Ο εντοπισμός θεμάτων στα οποία οι μαθητές είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι ως προς την κριτική.

1. Αφού εισάγαμε τους μαθητές στο θέμα μοιράσαμε αντίγραφα του φυλλαδίου 1, όπου οι μαθητές κατέγραψαν περιπτώσεις στις οποίες δέχτηκαν κριτική. H κριτική που δέχτηκαν αφορούσε κυρίως: στην εμφάνισή τους-ντύσιμο, στα μαθήματά τους-επιδόσεις, (βαθμοί), το χαρακτήρα τους (εγωισμός, ότι μιλάνε πολύ, νευριάζουν εύκολα, ότι κοροϊδεύουν άλλα παιδιά, τη μουσική που ακούνε, ότι είναι απόλυτοι στις απόψεις τους). 
2. Στη συνέχεια ζητήθηκε να σημειώσουν στο δεξιό μέρος του φυλλαδίου 1, αν η κριτική που δέχτηκαν ήταν δίκαιη ή άδικη, σωστή ή λάθος, ή ανταποκρινόταν εν μέρει στην πραγματικότητα. (στο ντύσιμο κυρίως θεώρησαν ότι ήταν άδικη η κριτική, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις αναγνώρισαν ότι η κριτική ήταν δίκαιη και ήταν πρόθυμοι να τη σεβαστούν).
3. Σε μικρές ομάδες συμπλήρωσαν το κάτω μέρος του φυλλαδίου και συζήτησαν:

•  πώς νιώθουν όταν ξέρουν ότι η κριτική δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια ή ότι αγγίζει την υπερβολή: Βρίζουν, φωνάζουν, είναι αδιάφοροι και λένε σε αυτόν που τους έκανε την άσχημη κριτική να κοιτάει τη δουλειά του, εκνευρίζονται, είναι φοβερά ενοχλημένοι και φεύγουν.
• πώς αισθάνονται όταν ξέρουν ότι η κριτική είναι βάσιμη και δικαιολογημένη: δεν το δέχομαι αμέσως, νιώθω άσχημα, το σέβομαι και προσπαθώ να βελτιωθώ, νιώθω άσχημα αλλά το δέχομαι, προσπαθώ να βελτιωθώ, προσπαθώ να αλλάξω, προσπαθώ να βελτιωθώ αλλά λέω και στον άλλο ότι ούτε αυτός είναι τέλειος.
• είναι σε θέση να αναγνωρίσουν την ωφέλιμη κριτική; (πώς ένιωσαν σε αυτές τις περιπτώσεις; Τι ήταν αυτό που μας έκανε να θεωρήσουμε την κριτική ωφέλιμη; Με ποιον τρόπο εκφράστηκε;): αναγνωρίζουν την ωφέλιμη κριτική και εκτιμούν την προσπάθεια του άλλου που σκέφτηκε να τους ασκήσει κριτική με αυτό τον τρόπο, σέβονται τη γνώμη του, γενικά όταν η κριτική είναι καλοπροαίρετη, την εκτιμούν και προσπαθούν να βελτιωθούν, αντίθετα δε δέχονται την κακοπροαίρετη κριτική, που στόχο έχει να τους μειώσει και να τους υποτιμήσει και αντιδρούν σε αυτήν, μερικές φορές ακόμα και με άσχημο τρόπο.

     4. Καταγραφή των τρόπων αντιμετώπισης
Ρωτήσαμε τους μαθητές : "Τι μπορείτε να κάνετε όταν δέχεστε κριτική;"

Προτάσεις μαθητών:

• να την απορρίψουμε ευγενικά
• να τη δεχτούμε αν είναι σωστή
• να την αποφύγουμε ή να αδιαφορήσουμε
• φέρνουμε στο άτομο που μας επικρίνει ένα παράδειγμα με τον ίδιο και του τονίζουμε πώς νιώθουμε
• δε λέμε τίποτε, διατηρούμε την ψυχραιμία μας, αυτοσυγκράτηση, ηρεμία
• κάνουμε αυτοκριτική και προσπαθούμε να διορθωθούμε
• απαντούμε με χιούμορ

     5. Παιχνίδι ρόλων: Επιστρέψαμε στο φυλλάδιο 1 και ζητήσαμε από τους μαθητές να βεβαιωθούν ότι έχουν συμπεριλάβει τρία παραδείγματα δίκαιης και σωστής κριτικής και τρία παραδείγματα άδικης και λανθασμένης κριτικής. Μέσα από παιχνίδι ρόλων παρουσιάσαμε την αντιμετώπιση δίκαιης, άδικης και μερικώς δίκαιης κριτικής. Τονίσαμε ότι στις περιπτώσεις κριτικής είναι σημαντικό να αποδεχόμαστε ό,τι μας είναι χρήσιμο και να απορρίπτουμε ό,τι δε μας ταιριάζει.
    6. Εργασία για το σπίτι: Ζητήσαμε από τους μαθητές να θέσουν ως στόχο τη σωστή αντιμετώπιση της κριτικής που τυχόν θα δεχτούν την επόμενη εβδομάδα, να καταγράψουν την εμπειρία τους στο φυλλάδιο 2 και να την παρουσιάσουν στην τάξη, στην αρχή του επόμενου μαθήματος.




Και η έκθεση για την Κριτική, όπως την προσέγγισαν στο άλλο τμήμα
http://skeptikistes.weebly.com/uploads/9/5/6/0/9560252/kritikh.doc